روستم
مندن داها بؤیوک اولان قارداشیم اردبیلده درس اوخویوردو. کندلرده، یالنیز 5 ایللیک ایبتیدای صینیف مؤوجود ایدی. منیم ده آرتیق ایبتیدای صینیفی قورتارماغیما آز قالا آتام اردبیلده شهرین کاسیبلار یاشایان یئرینده بیر ائو آلدی. آتام " ائو نیسبتن شهره اوزاق اولسا دا اوشاقلاریمین اؤز ائویمیزده قالیب درس اوخومالاری داها یاخشیدیر، " دئییردی. من و صینیفده ایکن ایراندا اینقیلاب اولدو. اینقیلابدان سونرا رئژیمین اؤزونو توپارلادیغی آنا قدر آزاد بیر اورتام حاکیم ایدی اؤلکه‌یه. اونا گؤره ده موختلیف ساغ-سول تشکیلاتلار اؤز بیلدیرگه لرینی (بیانییه لرینی) یاییردیلار. او زامان آتامین ایستکلرینه رغمن بیز سوسیالیزمه مئیللی ایدیک. یازیب اوخوماسی اولمایان آتام 1945-46-جی ایللرده رقص اؤیرنمیشدی. چوخ گؤزل رقص ائدیردی آتام. بعضن عاییله هامیسی بیر یئرده اولدوغوندا آتام ائله رقص ائدردی کی، لذت آلاردیق آتامیزین بو ائستئتیک حرکتلریندن. سونرا دا کؤکسونو اؤتوره رک " روسلار خیانت ائتدیلر بیزه، پیشوری هؤکومتی قالسایدی ایندی اؤز آنا دیلینیزده اوخویوردونوز سیز ده " - دئیردی. آتامین سؤیله دیکلرینی آنالایا بیلمزدیک. حتّی آتامین ساوادسیز اولماسی اوچون بئله دانیشدیغینی دوشونردیک، چونکو دویغولاریمیزا بیلمیرم نئجه یئرلشمیش اولان سووئتلره تمایول عاغلیمیزی باشیمیزدان آلمیشدی. آتام هر زامان بیزه دئیردی کی، روسلارا گوونمگین، حتّی بیر دفعه ماکسیم قورکی نین " آنا " رومانینی اوخورکن، نه اوخودوغومو سوردو. رومانین یازاری نین روس اولدوغونو سؤیله دیگیمده کیتابی الیمدن آلیب و چوخ غضبلی بیر شکیلده توالئته آتمیش و " ائششک آدام اوخویورسانسا گئت اینگیلیسلرین یازدیقلارینی اوخو، روسدان خئییر می گه لر؟ " - دئمیشدی. آتامین بو سؤیله دیکلرینی هئچ آنلاماق دا ایستمیردیم. سوسیالیزم سئوداسی باشیمیزی دولدورموشدو. بیچاره آتامین، یازیب-اوخوماسی اولمایان آتامین سؤیله دیکلرینی آنلامام اوچون نه قدر عؤمرومو بوش شئیلره حصر ائده جکدیم. دیرلی حیاتیمی ایتیره جکدیم. مؤوضوعیا کئچمه دن اؤنجه یئری گلمیشکن بونو دا سؤیله مه دن کئچه بیلمیه جگم. آرتیق خی صینیفده اوخویوردوم. یای تتیلینی کنده گلمیشدیم. آتامین اؤلدویو ایل ایدی. تصادوفن آتامی چیمرکن گؤردوم. آتام منی گؤرموردو. گؤزلریم آتامین گؤتونون اوستونده کی قاپ-قارا چوروک اته توخوندو. بیر آز دا یاخینا گئتدیم. آتامین بیر اومباسی نین اوستونده قاراقانجیم اتین چورودویونو گؤردوم. داها سونرا آتامدان نه قدر اورایا نه اولموش دئیه سوردومسا دا جاواب وئرمه دی. مجبور اولدوم آنامدان سوروشام. آنام، یازیق آنام " پیشوری دئوریلدیکدن سونرا آتانی او قدر ووردولار کی، یئرییه بیلمیردی. سونرا دا بوراخیب دئدیلر کی، ایندی گئت یاخشی رقص ائدرسن. او زاماندان بری گؤتونون اوستونده کی ات چورویوب قالیب اوردا. " - دئدی. آنامین بو سؤیله دیکلری آتامین اینتیقامینی آلما دوغوسونو عاغلیما اکدی. او گوندن آتاما سادجه آتام اولاراق دئییل، میللی قورتولوشوموزون عسگری کیمی باخماغا باشلامیشدیم. آنجاق قورتولوشون نه اولدوغونو، نئجه اولدوغونو بیلمیردیم. شعورالتیمدان بیر شئیلر ایچیمده انرژی تؤره دیب منی ایره لیگه دوغرو ایتله ییردی. آنجاق هله ده بو گونه قدر آتامین اینتیقامینی آلماما آشاغیلیغی نین ایچیندیم.
اوت دیرلی اوخوجوم!
اردبیلده قارداشیملا بیر یئرده اؤز ائویمیزده قالیب درس اوخویوردوق. بیزیم ائویمیزه دئمک اولار کی، او زامانکی تشکیلاتلارین ان گوجلو تمثیلچیلری اوغراییردیلار. هر کس بیزی اؤز تشکیلاتینا چکمه یه چالیشیردی. ائویمیزه گلن هر کس بیزده ان چوخ او زامان تئز-تئز یاییملانان تورکجه درگیلر گؤرردیلر. تورکجه اولان درگیلره هامیسی ایستیثناسیز اولاراق آشاغیلاییجی گؤزله باخار و " بونلاری پانتورکسیت فاشیستلر چیخاریرلار " -دئیردیلر. آنجاق بو سؤزلرین هئچ بیریسی منی تورکجه کیتاب اوخوماقدان آلی قویمازدی.
بیر گون مکتبدن ائوه گلدیگیمده گؤردوم ائویمیزده چوخ یاراشیقلی بیر گنج آدام قارداشیملا صؤحبت ائدیر. تانیش اولدوق، آدی روستم ایدی. روستم چوخ ساوادلی ایدی. مارکسین، انگئلسین، لئنی نین و دیگرلری نین اثرلرینی اوخوموشدو. روستم دئمک اولار کی، آرتیق هر هفته بیزه گلمه یه باشلادی. او، چوخ منطیقلی دانیشدیغی اوچون بیزه تئز تئز اوغرایان باشقالارینی فیکرن سوسدوروردو. بیزی خرجه سالماسین دئیه، بعضن ده یئمک آلیب گتیریدی اؤزو ایله. بو شکیلده بیزیم دوستلوغوموز داوام ائتدی.
روستم بیین آتاسی بیر دییرماندا ایشله ییردی. چوخ کاسیب عاییله ایدیلر. بیر گون قاپیمیزین زنگی چالیندی. آچدیغیمدا روستم بیله چوخ گؤزل بیر خانیم قارشیمدا ایدی. ائوه گیردیلر. قیزین آدی سورییا ایدی. قیز دا باشلادی اؤز تشکیلاتلاری نین ایدئولوژیسینی بیزه تبلیغ ائتمه یه. فهله صینیفی نین نئجه قورتارماسی حاققیندا دانیشیردی. او زامان من آرتیق خییی صینیفده اوخویوردوم. بیر چوخ شعر ازبرله میشدیم، باکی رادیوسوندان دینلیه رک. سورییانین گؤزللیگی چوخ خوشوما گلمیشدی. فهله صینیفیندن تام جیدی شکیلده دانیشدیغی یئرده اونا " سیز نییه بو قدر گؤزلسینیز؟ " --دئیه سوردوم. قولاق آسین سیزین گؤزللیگینیزه بیر شعر اوخویوم. سؤزونو کسیب و سمد وورغونون " گؤزلر " شعرینی سؤیله دیم:
یئنه قیلینجینی چکدی اوستومه
قوربانی اولدوغوم او آلا گؤزلر
یئنه جللاد اولوب دوردو قصدیمه
قلم قاش آلتیندان پییالا گؤزلر
گردنین مینادیر، بویون تاماشا
آی دا هسد چکر او قلم قاشا
بیر جوت اولدوز کیمی وئریب باش-باشا
یانیب شؤله ساچیر ماحالا گؤزلر
دونیادا هر حؤکمو بیر زامان وئریر
دونن فرمان وئرن بو گون جان وئریر
ایللر خستسییم یارام قان وئریر
سیز منی سالدینیز بو حالا گؤزلر.
شعری بیتیردیکدن سونرا سورییا سوسقون سوسقون منه باخیردی. سونرا دا بیردن بیره آغلاماغا باشلادی. " حیاتیمدا بو قدر گؤزل سؤزلری کیمسه منه سؤیلمه میشدی " -دئدی. داها سونرا دا بیر نئچه دفعه بیزه اوغرادی سورییا خانیم. اونا شعر اوخویوردوم هر گلدیگینده. آرتیق اؤزو ده دئییردی کی، من شعر دینله مه یه گلیرم سیزه.
ایران-ایراق ساواشی باشلار-باشلاماز بوتون سیاسی تشکیلاتلارین عوضولرینی یاخالاییب گوللله ییردیلر. سورییا و روستمدن خبر چیخمادی. ائشیتدیک کی، قاچمیشلار تئهراندا گیزلنمیشلر. بیزیم ده ائوی گلیب آختاردیلار. هئچ بیر تشکیلاتا رسمی عوضوییتیمیز یوخ ایدی. ائویمیزده بیر نئچه تورکچه کیتاب وار ایدی، اونلاری دا آپاردیلار.
اؤلکه‌ده هامی بیر-بیریندن قورخماغا باشلامیشدی. چونکو بیر هئچ اوغرونا آدامی گوللله ییردیلر. شهرین ان تانینمیش ایکی سیاسیلری؛ موهندیس رحمانی و موهندیس عادیل قوربانی نین گولللندیگینی دویدوق. چوخ قورخوردوق. حتّی مکتبی بوراخیب کنده گئتمک فیکری ده کئچدی عاغلیمیزدان. آنجاق حادیثه لر ائله گتیردی کی، توتوقلانمادیق. آرتیق نه سورییا خانیمدان خبر وار ایدی، نه روستم بیدن، نه ده بیزه گلن دیگر تشکیلات منسوبلاریندان. روستم بی و سورییا خانیم او زامان ان رادیکال سول تشکیلات اولان " پئیکار " آ منسوب ایدیلر.
اورتا مکتبی بیتیردیم. اونیوئرسیته یه گیردیم. اونیوئرسیته دن دیشلادیلار عسگرلییه گئتدیم. آرتیق یئتیشکین بیر گنج اولموشدوم. دوشونجه لریمین مرکزینده " میللی کیملیک " فلسفه سی یئرلشمه یه باشلامیشدی. بعضی شعرلریم تبریزده کی قزئتلرده چاپ اولموشدو. بوتون ایراندا اولان تورک میللی شخصییتلری ایله ایرتیباطیم گلیشمیشدی. 1988-جی ایلده عسگرلیگیمی بیتیدیم. 1 ایل سونرا عسگرلیک وثیقه می آلماق اوچون یئنه ده خیدمت ائتدیگیم یئره گئتدیم. کوردوستانین مرکز شهری اولان سنندج´دن عسگرلیک وثیقه می آلیب گئری دؤنوردوم. تئهرانین " آزادی " مئیدانیندا بیر نفرین منی آدیملا آرخادان چاغیردیغینی دویدوم. دؤنوب گئری باخدیغیمدا تانییا بیله جگیم بیریسینی گؤره بیلمه دیم و یولوما داوام ائتدیم. یئنه ده آرخادان آدیملا چاغریلدیم. دؤنوب باخدیغیمدا یئنه ده تانیش بیریسینی گؤره بیلمه دیم. بو زامان آغ ساچلی بیریسی نین گوله رک منه یاخینلاشدیغینی گؤردوم. یاخینلاشدی، ال اوزادیب منیمله گؤروشرکن ده تانییا بیلمه دیم. سونرا " تانیمادین؟ " - دئدی. " یوخ، باغیشلایین، تانیمادیم " - دئدیم. " روستمم، روستم " - دئدی. تانیمیشدیم آرتیق. روستمین بوینونا ساریلدیم. بیچاره روستم نه قدر تئز قوجالمیش! سول گؤزونده ده پروبلئم یارانمیشدی، ازیک گؤرونوردو سول گؤزو. کئچیب چمنلیکده بیر اوتوراجاغین اوستونده اوتوردوق. کئچمیشی خاطیرلادیق. او منیم ایندیکی دوشونجه لریمله ماراقلانیردی. آنجاق من داها چوخ سوآل سوروشوردوم:
-سیز هارا گئتدینیز؟
-بیزی تئهراندا یاخالادیلار. سورییانی اعدام ائتدیلر.
-اعداممی ائتدیلر. وای، وای وای.
دونیا باشیما ییخیلدی سانکی، یازیق سورییا، گؤزل سورییا، گنج سورییا دئییب آغلاییردیم. آخی سنین سوچون نه ایدی. روستمین ده گؤزلریندن یاش آخیردی. بیلیردیم کی، اونلار بیر-بیرینی سئویرلر. فرقلی دوشوندویو اوچون اعدام ائدیلمیشدی سورییا. اونون گؤزللیگی گؤزلریمین اؤنونده ایدی. او زامان تزه یازدیغی بیر شعری زورلا تلففوط ائده رک آغلاییردیم:
باهارین اوستونه جومور قارا قیش
گؤزللیک قلبینه وورور یارا قیش
ایگید ار اوغلانلار چکیر دارا قیش
گلینلر یاس توتور قیزلار آغلاییر.
- روستم، بس سن هاردا ایدی؟
- منی ده توتدولار. چوخ ایشکنجه وئردیلر. سول گؤزوم آرتیق گؤرمور. یالنیز ساغ گؤزومله گؤرورم –سول الینی جئبیندن چیخاریب گؤستره رک داوام ائتدی- سول الیمی ده قاینار سودا ساعاتلارجا ساخلاییب بو گونه سالدیلار.
روستمین بارماقلاری بیشیب بیر-بیرینه یاپیشمیشدی. بیر گنج قیزی اعدام ائتمیش، بیر گنج اوغلانی دا بدبخت دوروما سوخموشدولار. روستم بیین اوست-باشی دا چوخ پیس گونده ایدی. کؤهنه پالتارلاری اونو دیلنچی کیمی گؤستریردی. او یاراشیقلی، بویلو-بوخونلو گنج، قارانلیق زینداندا و ایشکنجه آلتیندا قوجالمیشدی. آرتیق اوندا هئچ بیر سئویملی گؤرونتو قالمامیشدی.
بو، منیم روستم بیله سون گؤروشوم اولدو. 20 ایله یاخیندیر کی، هاردا اولدوغونو بیلمیرم. دوشونورم کی، گؤره سن او یومولموش الی ایله، کور ائدیلمیش گؤزو ایله حیاتینی نئجه سوردورور؟
گونتای گنجالپ
توران خانیم جاوید
هانسیسا بیر سس، گیزلین بیر ایستک منی حوسئین جاویدی اوخوماغا چاغیرمیشدی سانکی. اورتا مکتبده اوخودوغوم زامان حوسئین جاویدین بیر نئچه لیریک شعرینی و اؤزللیکله " ایبلیس " درام اثریندن ایبلیسین مونولوقلارینی ازبرله میشدیم. بیر نئچه دفعه ده ساوالانین ذیروه سینده یوکسک سسله، باغیراراق سؤیله میشدیم بو مونولوقلاری. یایدا مکتبلر بیتیردی و بیز کنده گئری دؤنمه لی اولوردوق. کندده 3 آی قوویون اوتاریردیم اؤروشلرده. بعضن قارا-بولودلار گؤیلری ساریب، کولکلی، بورانلی یاغیش یاغدیغیندا قویونلار باشلارینی بیر-بیرلری نین قارنی نین آلتینا سوخوب دوروشوردولار. گؤی گورولتولاری بعضن ده قویونلاری هؤرکودوب داها دا بیر-بیری نین ایچینه سوخوردو. قورخونج ایلدیریملار چاخیردی. بو زامان من بؤیوک بیر قایانین اوستونه چیخیب " ایبلیس " دن مونولوقلار سؤیله ییردیم. طبیعتین بو دورومونو حوسئین جاویدین " ایبلیس " اثرینده صحنهلشدیردیگی اورتاما بنزه دیردیم. اوزومو قویونلارا توتوب " ایبلیس " این مونولوقلارینی یوکسک سسله، باغیراراق سؤیله ییردیم. آنجاق سسیمی اؤزوم بئله، چتین ائشیدیردیم. کولگین، یاغمورون، گؤی گورولتوسونون سسی منیم سسیمی بوغوردو. آنجاق ذؤوق آلیردیم بئله طبیعی اورتاملاردا جاویدین مونولوقلارینی سؤیله مکدن.
صینیفده تنففوس ساعاتلاریندا ایبلیسین مونولوقلارینی یوکسک سسله اوخودوغوم زامان صینیف یولداشلاریم حئیرتله دینله ییب ال چالاردیلار. او زامان حوسئین جاویدین ازبر بیلدیگیم شعرلری چئوره می ائتکیله مک اوچون بیر واسیطه اولموشدو منیم اوچون. بعضن تکباشیما ائوده کیمسه اولمادیغیندا بو مونولوقلاری سؤیلردیم. بئله ایشلردن آنلامایان قونشولاریمیز سسیمی ائشیتدیکلرینده دلی اولدوغومو سانیرمیشلار. بیر نئچه دفعه قونشولاریمیز گلینیمیزه " او نییه اؤز-اؤزونه دانیشیب باغیریر؟ " - دئیه سورموشدولار. حوسئین جاویدین شعرلری ایله ایچیمده کی فیرتینالاری دیشارییا بوشالدیردیم. بیر چوخ حاللاردا دا هؤنکورتو ایله آغلاییردیم مونولوقلارین سونوندا. آرتیق حوسئین جاوید منیم قلبیمده ان یاخین سیرداشیم اولموشدو. ائله بیلیردیم کی، جاوید بو اثرلری منیم اوچون، یالنیز منیم اوچون یازمیشدیر. بیر چوخ اثرلرینی ازبرله میشدیم قلبیمده سیرداشیم اولان حوسئین جاویدین. تبریزده طلبه اولدوغوم ایللرده، تئهرانداکی موناسیبتلریمده، هر هانسی مدنی توپلانتیلاردا حوسئین جاویددن مونولوقلار سؤیله ییردیم. لذت آلیردیم بو مونولوقلاری سؤیلرکن. حوسئین جاویدین باشینا گلن فلاکتلری اؤیرندیگیم زامان چوخ آغیر پسیکولوژیک سیخینتیلار کئچیرمیشدیم. خسته حال اولموشدوم. بو بیلگیلری الده ائتدیکدن سونرا جاویدین مونولوقلارینی داها دا انرژیلی اولاراق اوخویوردوم. هر اوخودوغومدا سانکی اینتیقام آلیردیم کیملردنسه. سانکی اؤز روحومو دا جاویدین شعرلرینه قاتیب دینلگیجیلرین دیققتینه سونوردوم. هئچ واخت یادیمدان چیخماز کی، بیر نئچه دفعه تبریزده کی مجلیسلرده جاویدین مونولوقلارینی بوتون انرژیمله اوخودوغوم زامان، مجلیس سانکی شوکا اوغرارجاسینا درین بیر سوکوتا دالیردی. هر شعر اوخویوشومدان سونرا مجلیسده کی لرین منه اولان سایقینلیغی، احتیراملاری گؤستریردی کی، من بؤیوک بیر ایش گؤرموشم. بؤیوک ایشلری بؤیوک اینسانلارلا گؤرمک اولور. جاوید منیم قلبیمده و عاغلیمدا یول گؤستریجیم اولموشدو. حتّی مندن سونرا موغام اوخویاجاق اینسانلار دا چتین اؤزلرینی توپارلاییب کونسرته باشلاییردیلار. میللی شعوروم گلیشدیکجه، درینلشدیکجه جاویدین روحو و یارادیجیلیغی ایله تماس شکلیم ده درینلشیردی. جاویدین یارادیجیلیغینداکی درینلیک، اوسلوبونداکی ائپیک توتوم، دیل زنگینلیگی منی تربییه ائدیردی. ان چوخ ازبر بیلدیگیم حوسئین جاوید و سهند ایدی. بو ایکی اولوروه منه انرژی وئریردی. آرتیق من یالنیز دئییلدیم او فارس وورموش، کیملیگی ایتمیش، ایتیریلمیش موحیطده. ایچیمده جاویدین روحونو داشیییردیم. یوکسلیردیم. گوجله نیردیم. بیر میسسیونون آدامی اولدوغومو سانیردیم. میللی میسسیونون ان درین، ابدی، فلسفی شکلی جاویدین اثرلرینده دیر.
***
بو شکیلده گنجلیگیمین ان انرژیلی چاغیندا حوسئین جاوید روحوما گیرمیش و منی یؤنلندیرمه یه باشلامیشدی.
یازقیم منی باکییا سوروکله دیگینده ایچیمده حوسئین جاویدین یاراتدیغی دونیا ایله گئدیردیم. هئچ بیر زامان حوسئین جاویدسیز اولمادیم. تام ازبر بیلدیکلریم اثرلرینی بعضن تکرار کیتابین اوزوندن اوخوما احتییاجی دویوردوم. بو گون ده اؤیله دیر. یئنی دونیایا گلمیش اوغلوم آلپره حوسئین جاویدین مونولوقلارینی یوکسک سسله اوخویورام.
باکیدا حوسئین جاویدین نسلی نین قالیب-قالماماسی ایله ماراقلاندیم. بیر قیزی حیاتدادیر، دئدیلر. توران خانیم آدیندا. توران خانیم کیمسه ایله ائولنمه میش. کیمسه جورأت ائدیب اونونلا ائولنمک ایستمه میش. چونکو آتاسی حوسئین جاوید کوممونیستلر طرفیندن خالق دوشمنی éلان ائدیلمیشدی. حوسئین جاوید اؤز میللت سئوگیسی نین جزاسینی سادجه اؤزو چکمه میشدیر، قیزی توران خانیم دا چتین بیر حیات یاشاماق زوروندا بوراخیلمیشدی.
2002-جی ایلده ناسیر پورپیرارین " اون ایکی عصر سوکوت " کیتابینی ترجومه ائدیب باکیدا یایینلادیم. کیتابدان بعضی تانیدیغیم اینسانلارا هدیه وئریردیم. ایکی جیلد ده توران خانیما وئرمک ایسته دیم. دوشوندوم کی، حوسئین جاویدین سویونو یاخیندان گؤرمک اوچون ده یاخشی فورصت اولار.
علملر آکادئمییاسیندا توران خانیمین حضورونا گئتدیم. ایللر بویو قلبیمده داشیدیغیم جاویدیمین سویوندان بیریسینی گؤره بیلمک حیاجانلاندیریردی منی. ایش اوتاغیندا یالنیز ایدی. گؤروشدوکدن سونرا ترجومه ائتدیگیم کیتابین ایلک صحیفه سینی یازاراق هدیه ائتدیم. سونرا دا صؤحبت ائتدیک. هاردان اولدوغومو سوروشدو. اردبیلدنم دئدیگیمده گولومسیه رک
" او طرفلردن گلنلره بنزمیرسن، " - دئدی.
" چونکو آنا دیلیم اوزرینده چوخ زحمت چکمیشم، بو یولدا حوسئین جاوید ده منه یاردیمچی اولموش، " - دئدیم.
" نئجه یاردیمچی اولموش؟ "
" اثرلری ایله، بوتون اثرلرینی اوخودوم و ازبرله دیم، " - دئدیم و سونرا دا جاویدین 2 کیچیک شعرینی اوخودوم توران خانیما. دالغین-دالغین دینله ییردی منی. گؤزلریمی توران خانیما زیلله ییب شعرلری اوخویارکن حوسئین جاویدین بو خانیمدا اؤلمز روحونون جیزگیلرینی آختاریردیم. سیبیرلرده سورگونده و ایشکنجه آلتیندا اؤلدورولن حوسئین جاوید، قیزی نین گؤزلری ایله منی گؤرمه سینی ایسته ییردیم. ایسته ییردیم گؤرسون کی، اوزون ایللردن سونرا اردبیلین کندیندن چیخمیش بیر گنج آدام اونون ایدئاللاری نین آرخاسیندادیر. شعرلری اوخویارکن گؤزلریمین یاشینی توتا بیلمیردیم. اؤز-اؤزونه آخیب گئدیردی. توران خانیم دا سسسیزجه منیم گؤز یاشلاریما باخاراق دینله ییردی منیم شعر اوخوماغیمی. شعر بیتمیشدی. توران خانیمین دا گؤزلری دولموشدو. سانکی گؤز یاشلاری نین یاناقلاریندان سوزولمه سینی انگلله مک ایسته ییردی، آنجاق باشارمادی. چانتاسیندان بیر دسمال چیخاریب گؤز یاشلارینی سیلدی. بوغازیم توتولموشدو. بیر سؤزلر دئمک ایسته ییردیم، آنجاق بوغازیمی سیخان قهر ایمکان وئرمیردی. اؤزومو توپارلاییب " من زیف آدام دئییلم. حوسئین جاویدین روحو و اثرلری ایله بؤیوین اینسانلار گوجلو اولورلار، " - دئدیم.
توران خانیم اوتوردوغو یئردن قالخیب منه یاخینلاشدیغیندا من ده یئریمدن قالخدیم. یاخینلاشیب آلنیمدان اؤپدو. من ده حوسئین جاویدین قیزی نین اؤنونده باش اَییب الیندن اؤپدوم.
توران خانیم وفات ائتمیش. اونو آتاسی نین مزاری نین یانیندا دفن ائتمیشلر. آنجاق جاویدین اثرلری یاشاییر. یئنه ده فینلاندییانین اورمانلیقلاری نین درینلیگینده جاویدین مونولوقلارینی سؤیله ییرم. قونشولارا مانع اولماییم دئیه، وئلوسیپئدله چوخ اوزاقلارا گئدیرم، کیمسنین اولمادیغی یئرلره. یالنیز من اولورام و بیر ده حوسئین جاوید. بعضن ده فینلاندییانین قورخونج بوز باغلامیش اورمانلاریندا مونولوق هایقیریشلاریم بیاض سسسیزلیگی قیریر:
" …شرقین عصبی یاوروسو بیلمز کی، نه یاپسین،
بیلمز کی، ساغیر گؤیلره، یاخود منه تاپسین… "
6/28/2007
1985-جی ایلده تبریز تیبب اونیوئرسیتئتیندن کنارلاشدیریلدیم. دوشوندوم کی، بلکه قاچاق یوللا گئدیب باکیدا تحصیلیمه داوام ائدیم. بیر گئجه سرحددی کئچیب و " سوویئت " عسگرلرینه تسلیم اولدوم. اوچ آی زینداندا ساخلاییب آراشدیردیلار. سونرا دا گئری قایتاردیلار. مهبوس اولدوغوم داریسقال اوتاغین دیشارییا کیچیک بیر باجاسی وار ایدی. او باجادان دیشارییا باخماغا چالیشیردیم. بیر گئجئ دئهشتلی کولک اسدی، توفان قوپدو، مؤحکم یاغیش یاغدی. صاباحی ایسه گونشلی بیر هاوا اولدو. او گون چوخ چتینلیکله بیر آنلیغا باجادان دیشارییا باخا بیلدیم. او توفانلی گئجئ زیندانین اطرافینا ساریلمیش تیکانلی مفتیله بیر قوش اورگیندن ایلیشیب... اؤلموشدو.
