اؤلوم یاتاغی نین موسیقیسی
نئچه یاشیمین اولدوغونو خاطیرلایا بیلمیرم. آنجاق چوخ اوشاق یاشدا ایدیم. آتام اردبیلده درس اوخویان بؤیوک قارداشیمین یانینا گئتمیشدی. دؤنمه سینی صبیرسیزلیکله گؤزله ییردیم آتامین. دادلی شوکالاتلارلا دؤنه جکدی. شهرین نه اولدوغونو بیلمیردیم. آنجاق دادلی شوکالاتلار خیالیمدا شهری گؤزللیک مکانی کیمی تصویر ائتمیشدی. قارداشیمین اوردا یاشاماسینا سئوینیردیم. دوشونوردوم کی، ندن قارداشیم منی ده بو دادلی و دردسیز یئره آپارمیر؟ دوشونوردوم کی، ندن آتام ائویمیزه تکرلکلر باغلاییب بیر آوتوبوسا، بیر یوک ماشینینا دؤنوشدوروب سوروب شهره آپارمیر ائویمیزی؟ بو حاقدا آتامدان بیر نئچه سوال دا سورموشدوم. آتام دا گولوب منی باغرینا باسیب اؤپموشدو. ایندی آتام دا قارداشیمین بولوندوغو او گؤزل یئره، اردبیله گئتمیشدی.
بیر گون آناملا بیر یئرده آتلاریمیزلا تارلادان ائویمیزه دؤندوک. حَیطه گیرر-گیرمز ائویمیزدن سیرلی سس دویدوم. موسیقی سسی ایدی. ایلک دفعه ایدی موسیقی سسی دویوردوم. آتدان ائنیب ائوه قاچدیم. آتام منی باغرینا باسیب و «بالاما دادلی شوکالاتلارلا بیرگه بیر ده اونالقی (ضبط صوت) آلمیشام» دئدی. بو سیرلی و گؤزل گؤرونوملو شئیه یاخینلاشدیم. اوخویوردو. هم رادیو، هم ده اونالقی. قونوم-قونشو دا ییغیلیب گلدیلر کی، بو اونالقیدان چیخان گؤزل سس ندیر دئیه بیلسینلر. ائویمیز دولموشدو آداملارلا. آتام اونالقی نین کاسئتینی چیخاریب گؤستریردی: «باخین، بونون ایچیندن چیخیر بوتون سسلر.» سونرا یئنه ده کاسئتی قویوردو اونالقی نین ایچینه، دینله ییردیک. اوخویانین آدینی آتام اونوتموشدو. آنجاق بو سس هامی نین روحونو اوخشاییردی. یای تتیلینده قارداشیم کنده دؤندویونده بو اوخویانین آدی نین زولفو آدیگؤزلوو اولدوغونو اؤیرنه جکدیم. سادجه بو اوخویانین دئییل، زامان کئچدیکجه، قارداشیمین یاردیمی ایله باکی اوخویانلاریندان بیر چوخ کاسئتیم اولاجاقدی. آنجاق ایلک سس قدر داها سونراکی سسلر روحومون درینلیکلرینی ائتکیله مه یه جکدی. زولفو آدیگؤزلووون سسی چوجوقلوق خاطیره لریمله قایناییب قاریشیردی. یوخولاریمدا دا بعضن بو سسی ائشیدیردیم. ائشیتدیکجه ده چوجوقلوق دوشلریم اوزایلارین سونسوزلوغونا، سیر دولو بیر یئرلره یوکسه لیردی. زولفو آدیگؤزلووون سسی منیم معنوی ذؤوق آنلاییشیمی اولوشدوروردو. اؤیله سانیردیم کی، بیر گون زولفو گلیب منی آپاریب باکینی گزدیریب گتیره جک. زولفونون اوخودوغو بوتون موغاملارین و ماهنیلارین سؤزلرینی ازبرله میشدیم. هانسی سؤزو نئجه تلففوظ ائتمه سینی ده ازبرله میشدیم. بعضن اونون سسینه سسیمی بنزده رک موغاملاری اوخوماق ایسته ییردیم. ائویمیزده کی لر ده گولوشوب کئچیردیلر. ظارافاتا آنام منی آرا-سیرا «زولفو» چاغیراردی. یورولموردوم زولفونون سسیندن. قارداشیم دا زولفونون سسی حاققیندا فلسفی سؤزلر سؤیله ییردی. دونیالار قدر سئودیگیم قارداشیمین دیرلندیردیگی زولفونون سسی منیم اوچون داها دا اؤنملی اولوردو. قارداشیم هر سس حاققیندا بؤیله درین سؤزلر سؤیله مزدی. قارداشیم دئییردی: «زولفو هر اوخودوغو موغام اوچون اویقون غزل سئچمگی باشاریر. غزللرین وزنینی پوزمور. سؤزلری دوغروجا تلففوظ ائدیر. موغام شؤعبه لری نین خوصوصییاتینا اویقون غزللر سئچیر. بو، چوخ اؤنملیدیر. بونون اوچون هر بیر موغام شؤعبه سی نین احتییاجلارینی آنلاماق و بو احتییاجا گؤره شعر پارچالاری سئچمک لازیمدیر. زولفو بونو چوخ یاخشی باشاریر. زولفوده بیلگی و ایستعداد اؤرتوشدویوندن گئرچک بیر صنعت اثری سرگیله یه بیلیر.»
بؤیله جه زامان کئچیردی. من یاشا دولوردوم. زولفونون سسیندن ده بئزمه دن دینله ییردیم.
***
ایللر کئچدی. من آرتیق گنج آدام اولموشدوم. دوشونجه لریم درینلشیردی. یاشلانمیش اولان بؤیوک قارداشیملا دوستلوق باغلاریمیز چوخ درین ایدی. عاییله حیاتیمیزین سیرلی خاطیرلرینه دایانیردی. بو نجیب اینسان منه چوخ دیر وئریردی. بعضن ان ایبتیدای ایشلرده بئله، منیمله مصلحتلشیر، فیکیرلریمله حسابلاشیردی. او قدر گؤزل خاطیرلریمیز وار ایدی کی. ایران-ایراق ساواشیندا یارالاندیغیمدا اردبیلدن کوردیستانین مریوان شهرینه گلمیشدی. اینسانین حیاتیندا اونا دیر وئرن بیری نین اولماسی حیاتی معنا و ذؤوقله دولدورور. قارداشیم منه چوخ دیر وئریردی. مریواندا دا باشلادی زولفونون موغاملاریندان اوخوماغا. هم ده اونون نفه سی ایله سانکی. اوخودوقجا، گؤزلریمین اؤنوندن بیر سورو اسکی خاطیره لریمیز کئچیردی. اؤزومو ساخلایا بیلمه ییب قارداشیما ساریلاراق آغلامیشدیم هؤنکور- هؤنکور. چوجوقلوق خاطیره لریم یادیما دوشموشدو. آنام، رحمته گئتمیش زحمتکئش آتام و چوجوق آرخاداشلاریم، داغلاریمیز. اؤزومدن آسیلی اولمایاراق «حئیدر بابایا سالام»دان بیر نئچه بند ازبر سؤیله مه یه باشلامیشدیم. قارداشیم منیم گؤز یاشلاریما دا چوخ دیر وئریردی. «آغلاماق گؤزل ایشدیر. آنجاق آغلاماق دا اینسانین روحونون گوجلنمه سینه یول گؤسترملدیر. ضعیفلیکدن آغیاماق اینسانین روحونو قارانلیقلارا گؤمر. اینسانین روحونو آشاغیلار. بؤیوک فوضولی ده یالنیزلیغیندا چوخ آغلامیش. دویقوساللیغین زیروه سیدیر. اینسانیلشمکدیر. اینسان تکباشینا و بیر ده گووه نیلیر بیر دوستون یانیندا آغلایا بیلر. روحون بیاضلاشماسی نین آدیدیر. «آغ» رنگدن گلیر سؤزون کؤکو. بعضن اینسانین ایچینده گوجلو عشق دالغالاری تلاتوم ائتدیگینده گؤز یاشلاری شکلینده ده دیشا وورا بیلر. عشق هم گولدورر هم ده سیزلادیب آغلادار» دئییردی. قارداشیم هر اولایین آرخاسینداکی درینلیگی آنلاتماغا چالیشاردی. من ده اونو دریندن دینلردیم. من ده قارداشیما چوخ دیر وئریردیم. ایندی اونونلا یازیشدیغیم مکتوبلارا باخیرام. هر بیری بیر صنعت اثریدیر. عسگرلیکده اولدوغوم زامان یازدیغی بیر جومله هئچ بیر زامان اونودولمور. «قارداشیم، قلبیمی بیچاقلا یارسالار، اینان کی، سنین تصویرین اوردا آچیقجا گؤرونر. بو آنلامسیز ساواشدا سنین اودون-آلووون ایچینده اولمان یوخولاریما زهر قاتمیش. ایسته دیگین رومانلارین هامیسینی پوست ائتدیم. بوش واختلارینی کیتابلارلا کئچیرمن چوخ یاخشیدیر. گوجلو و ایراده لی اولمالیسان. بیلیرم گؤزلری نین اؤنونده اؤلن گنجلرین حیاتی اوچون ایچدن-ایچه یانیب یازیلیرسان. آنجاق چاره میز یوخ. بعضن حیات اؤلومله ساواشاراق قازانیلیر. هر زامان موتلو بیر آیدینلیغین بیزلری بکله دیگینی اونوتمامالیییق. او یارینلارا دوغرو حرکت دوشونجه سینی عاغلیمیزدان اصلا چیخارمامالیییق» یازمیشدی.
***
1992-جی ایلده قارداشیم خرچنگ خسته لیگینه یاخالاندی 46 یاشیندا. چاره میز هر یئردن کسیلمیشدی. حکیملرین ائده بیله جه یی بیر ایش یوخ ایدی. اؤلومونو گؤزله ییردیک. دئییردیلر ساوالانین آرخاسیندا بیر کند وار. اوردا بیر شامان وارمیش. تورکچاره یولو ایله ساغالماز خسته لیکلری ساغالدیرمیش. آنام منی چاغیریب گؤزلری نین یاشینی باشینداکی بیاض یایلیغی نین اوجو ایله سیله رک «گئت او شامانی تاپ. بلکه قارداشینی ساغالدار» دئدی. اردبیلدن اهره یولا دوشدوم. او کندین آدینی ایندی اونوتموشام. اورایا آرابا گئتمه دیگی اوچون قالان یولو پییاده گئده سی اولدوم. داغلاردان، دره لردن، اوچوروملو کئچیدلردن کئچدیم. ساوالانین آرخاسیندا، قارداغدا. اوزاقدان گؤردوم کندی. یاستی یوخسول ائولرین اوستوندن اوجاقلارین توستوسو دومانلانیردی. گئدیب کنده چاتدیم. کندین کناریندا بولاقدان سو داشییان بیر نئچه قیزدان شامان حاقدا سوردوم. «ساغالماز یارالاری ساغالدان شامانی آختاریرام قیزلار» دئدیم. کیمسه جاواب وئرمه دی. سوسوب بیر-بیرینه باخدیلار. کندین مرکزینه واریب گئتدیم. دیوارین دیبینده چؤمبلمیش یاشلی کیشیلر منه باخیردیلار. سالام وئریب اونلاردان سوروشدوم کی، بوردا بئله بیر شامان وارمیش، لوطفا منی اونونلا گؤروشدورون. شامانا وئرمک اوچون اوستومده بولجا پارا دا گؤتورموشدوم. آداملار دئدیلر او، رحمته گئتمیش. باشیندا تالا قار گؤرونن ساوالانین زیروه سینه دیکیلدی گؤزلریم. اؤز-اؤزومه پیچیلدادیم: «اولو داغ، بلکه سن بیر مؤعجیزه گؤستره سن، قارداشیما یاردیم ائت لوطفا! او، هله گنجدیر. ضلوم اونون اوچون چوخ تئزدیر. »
شامان آرخاسینجا گئتدییمی قارداشیما دئمه میشدیم. قارداشیم سورکلی منی سوروشوب دورموش کی، هارا گئتمیش، نییه منی بوراخیب گئتمیش؟ هر گئجه قارداشیمین خانیمی ایله بیرلیکده نؤوبه ایله اویاق قالیردیق. گوندن گونه اریییردی قارداشیم. آغری ایچینده یاواش-یاواش اؤلوردو. بعضن حالی نیسبتن دوزلنده موغاملار حاققیندا دانیشیردی. «جاببار قاریاغدیوغلونون سسی بم، اورتا و زیللری اوخوماغا دا چاتیر. آنجاق یقوب مممدوو «منصورییه»نی چوخ گؤزل اوخویور. بوتون سس ایمکانلاری بوردا اورتایا چیخیر. گئنیش سس ایمکانلاری دینله ییجینی دینله مه یه مجبور ائدیر. گئرچک بیر صنعت ده باخ بو دئمکدیر. دینله ییجینی اؤز فضاسینا سالا بیلمه لیدیر صنعت اثری. اینسانین آرادیغی حقیقت صنعت دیلی ایله تصویر ائدیلدیگینده اونو اؤزومسمک آسان اولور. حقیقتی ذؤوقلو بیچیمده ایچیمیزه آلمیش اولوروق. بو باخیمدان موسیقی اینسان روحونو آیدینلادان صنعتدیر. موسیقی ایله روحی یوکسه لیش چوخ اینسانی عملدیر» دئییردی.
و قدر ضعیفله میشدی کی، سادجه بیر دری بیر سوموک قالمیشدی. دیلی سؤز توتموردو آرتیق. ساده بیر جومله نی سؤیله مه سی آز قالا 5-6 دقیقه زامان آلیردی. بیر گئجه چوخ چتینلیکله «زولفونون کاسئتینی قوی دینله یک» دئدی. گئجه یاریسی ایدی. زولفونون کاسئتینی قویدوم. زولفو اوخویوردو. بیر نئچه گئجه یوخوسوز قالماق منی یورموشدو. قارداشیم یئرده سردیگیمیز یورقان-دؤشکده یاتیردی. باشیمی قارداشیمین آیاغی نین آلتیندا دوشگین اوستونه قویوب اوزانمیشدیم. خانیمی دا یانیباشیندا ایدی. منی یوخو آپاردی. زولفونون سسی رؤیالاریمی قاریشدیریردی. یوخو گؤروردوم. گؤردوم قارداشیمین باشیندان آغ-آپپاق سوت کیمی بیر دومان آیاقلارینا طرف یاییلیر. آیاقلارینا طرف یاییلدیقجا، بو آغ دومان سیخیلیر، کیچیلیردی. گلدی، گلدی ساغ آیاغی نین باش بارماغینا یئرلشدی. آرتیق بیر آرپا قدر اولموشدو. سیخیلیب آرپا قدر اولموشدو. سونرا دا بو آرپا بویدا اولموش سیخیشمیش آغ دومان بیردن سورعتله قارداشیمین آیاغی نین باش بارماغیندان چیخیب گئتدی، یوخ اولدو. بو زامان قارداشیمین خانیمی منی آغلایا-آغلایا اویاتدی: «اویان، قارداشین اؤلدو...» دئدی. دیکسینیب اویاندیم. قارداشیم اؤلموشدو. زولفو آدیگؤزلوو اوخویوردو:
«سؤیله اول سنگدیله دورماسین آخیر گلسین
گلمه سه ، اوستومه لوغمان گله اولماز چاره... »
و گئجه یاتدیغیم اوچون اؤزومو باغیشلایا بیلمیرم. سون نفه سینده قارداشیمی یالنیز بوراخمیشدیم.
آنام اوغلونون گؤزلرینی قاپادی. ایچی یاناراق گؤزل سسی ایله بایاتی سؤیله ییب آغلاییردی:
«بو داغلار قارا داغلار
بوز داغلار، قارا داغلار
دئیین بو درد الیندن
بیز گئدک هارا، داغلار؟»
دفن و یاس مراسیمی باشلامیشدی.
30.11.2010
